Poliacetal (POM), znany również jako polioksymetylen, to wysokowydajne tworzywo konstrukcyjne należące do grupy termoplastów. Jest to polimer o dużej krystaliczności, co przekłada się na jego doskonałe właściwości mechaniczne i stabilność. Poliacetal jest materiałem, który często zastępuje metale w precyzyjnych zastosowaniach, gdzie liczy się wytrzymałość, sztywność i odporność na zużycie.
Poliacetal występuje w dwóch głównych odmianach, które różnią się budową chemiczną (homopolimer lub kopolimer) i co za tym idzie, właściwościami:
POM-C (kopolimer): Jest najczęściej stosowaną odmianą. Charakteryzuje się lepszą odpornością chemiczną i termiczną, zwłaszcza w środowiskach wilgotnych. Posiada także dobrą odporność na hydrolizę, co pozwala na stosowanie go w środowisku narażonym na obecność niektórych substancji chemicznych i alkaliów.
POM-H (homopolimer): Wyróżnia się wyższą twardością, sztywnością, wytrzymałością mechaniczną i odpornością na pełzanie. Ma również większą odporność na ścieranie.
Poliacetal jest ceniony za następujące cechy:
Wysoka wytrzymałość mechaniczna, sztywność i twardość: Odporny na rozciąganie, ściskanie i zginanie, nawet przy dużych obciążeniach.
Bardzo dobra stabilność wymiarowa: Niska absorpcja wilgoci (znacznie niższa niż w przypadku poliamidu) sprawia, że elementy z poliacetalu zachowują swój kształt i rozmiar w zmieniających się warunkach wilgotności.
Wysoka odporność na zużycie i ścieranie: Dzięki niskiemu współczynnikowi tarcia, jest idealny do części ruchomych.
Doskonałe właściwości ślizgowe: Naturalna samosmarowność sprawia, że często nie wymaga dodatkowego smarowania.
Dobra sprężystość powrotna: Po odkształceniu wraca do pierwotnego kształtu.
Odporność na zmęczenie materiałowe: Wytrzymuje cykliczne obciążenia.
Dobra odporność chemiczna: Odporny na oleje, smary, paliwa, wiele rozpuszczalników, a także słabe kwasy i zasady.
Obojętność fizjologiczna: Naturalny poliacetal (najczęściej biały) jest dopuszczony do kontaktu z żywnością (zgodność z normami FDA/UE).
Łatwość obróbki: Charakteryzuje się doskonałą skrawalnością, co umożliwia precyzyjną obróbkę na maszynach CNC (toczenie, frezowanie).
Możliwość pracy w szerokim zakresie temperatur: Może pracować w temperaturach od ok. -50°C do +90°C (okresowo nawet do +140°C).
Poliacetal może być modyfikowany, aby sprostać specyficznym wymaganiom:
Z dodatkiem PTFE (teflonu): Poprawia właściwości ślizgowe i zmniejsza tarcie, często stosowany w łożyskach.
Z dodatkiem włókna szklanego (np. POM GF25, GF30): Zwiększa sztywność, twardość i wytrzymałość mechaniczną, kosztem właściwości ślizgowych.
Antystatyczny/Przewodzący: Z dodatkami rozpraszającymi ładunki elektryczne lub zapewniającymi przewodność, przydatny w elektronice.
Wykrywalny: Z dodatkami umożliwiającymi wykrywanie przez systemy detekcji (np. w przemyśle spożywczym).
Dzięki swoim właściwościom, poliacetal jest szeroko stosowany w wielu gałęziach przemysłu:
Budowa maszyn i urządzeń:
Koła zębate, zębatki, rolki, łożyska ślizgowe: Ze względu na odporność na ścieranie, niskie tarcie i stabilność wymiarową.
Elementy przekładni, krzywki, tuleje.
Elementy precyzyjne: Gdzie wymagana jest wysoka dokładność wykonania.
Przemysł motoryzacyjny: Elementy podwozia, układów paliwowych, wnętrza pojazdów.
Elektronika i elektrotechnika: Izolatory, obudowy, elementy złączy, części mechanizmów precyzyjnych.
Przemysł spożywczy: Elementy maszyn mające kontakt z żywnością, dzięki obojętności fizjologicznej i odporności na środki czyszczące.
Urządzenia biurowe i AGD: Elementy drukarek, kopiarek, mechanizmy sprzętu AGD.
Armatura wodna: Ze względu na odporność na hydrolizę.